Leer improviseren. 2004-2005. Les 19: taak verdelen tussen melodie en begeleiding.

Gelijktijdig met twee handen spelen of tegelijk spelen en zingen is vaak een probleem. Het kan nuttig zijn te bedenken dat een gelijktijdige besturing vanuit een centrale maar betrekkelijk gelijktijdig is. In werkelijkheid worden de taken verdeeld en krijgen om en om aandacht.

Een computer realiseert die verdeling door bij toerbeurt iedere taak aandacht te geven of door zich voor belangrijke taken te laten interrumperen. De aard van de taak bepaalt hoe lang hij de aandacht van de centrale bestuurder mag gebruiken. Daarna moet de taakvervuller doorgaan met zijn werk, terwijl de centrale bestuurder zijn aandacht aan een andere taak wijdt. Het omschakelen gaat zo snel dat het lijkt of al die taken gelijktijdig bestuurd worden.

Ook in het menselijk lichaam zitten 'automatismen' die na een korte prikkel vanuit de hersenen zelfstandig een tijdje vooruit kunnen. Hierop is het gelijktijdig besturen van beide handen gebaseerd of het gelijktijdig zingen en begeleiden.

Om te beginnen hebben we geleerd om een beperkt aantal akkoorden te leren in bovendien een beperkt aantal liggingen en in een beperkt aantal toonaarden, met de vooropgestelde bedoeling de linkerhand op de automatische piloot te kunnen zetten als we onze aandacht even aan de melodie willen wijden. Ook voor de melodie kennen we al stukjes toonaard, riffs en andere korte melodietjes die de taak van de rechterhand verlichten.

Er komt ons nog een aspect te hulp, namelijk de ongewenstheid om de muziek onoverzichtelijk complex te maken. Tijdens de wisseling van een melodietoon kan het plezierig zijn even geen akkoord te wisselen. Op die manier krijgt de melodie de volle aandacht.
Klik om de bedoeling te horen.
Omgekeerd komt de wisseling van een akkoord beter tot zijn recht als de melodietoon even blijft staan.
Klik om de bedoeling te horen.
Dit aspect opent de mogelijkheid om onze aandacht snel om te schakelen tussen de beide handen. Algemener geformuleerd richten we onze aandacht afwisselend op de melodie of op de begeleiding. Dit doen we zo snel als we gewend zijn bij al onze andere motorische besturingen (lopend praten, etc.).

Stilzwijgend denken we de begeleiding in de linkerhand en de melodie in de rechter, maar ook die taken kunnen anders over de handen verdeeld worden. Je zou bijvoorbeeld van het akkoord één toon in de linkerhand kunnen nemen en de rest samen met de melodie in de rechter.
Klik om de bedoeling te horen in het lied 'I can't give you anything but love'.
Als we een melodie uit het hoofd kennen en bovendien gebruik maken van een begeleiding die sterk leunt op automatisme kunnen we complexe combinaties maken.
Klik om de bedoeling te horen.
Er zijn ook combinaties waarbij de aandacht nauwelijks verdeeld hoeft te worden, bijv. de melodietoon e aanslaan tegelijk met het akkoord C.
Klik om de bedoeling te horen.
Door ervaring groeit het aantal van dit soort combinaties, evenals natuurlijk de automatismen.

Het ritme kan profiteren van de wisseling van aandacht, want ritme is gebaseerd op ongelijktijdigheden. Als we niet onhoorbaar snel omschakelen kan de ongelijktijdigheid gegoten worden in de vorm van ritme.
Klik om de bedoeling te horen.
Een plezierige bijkomstigheid is dat het vooruitlopen van de melodie op de begeleiding een aangename spanning kan geven.
Klik om de bedoeling te horen.
In geval van een modulatie kan een melodietoon die wel in de komende toonaard zit maar niet in de oude vooruitlopen op de nieuwe toonaard.
Klik om de bedoeling te horen.
Maar ook kan de melodie achterblijven bij het akkoord wat het gevoel geeft dat de oplossing wordt uitgesteld.
Klik om de bedoeling te horen.
Jezelf begeleiden bij zang vertoont vergelijkbare aspecten. Ook hier is het een voordeel als de begeleiding bescheiden blijft tijdens de zang, zodat die laatste de volle aandacht kan krijgen.


HUISWERK:
1) Verdeel de aandacht handig over de linker- en rechterhand en over de begeleiding en melodie.
2) Speel met in de linkerhand alleen losse tonen zoals in het voorbeeld van 'I can't give you anything but love'.
3) Zing (luid) en begeleid jezelf daarbij (zacht!) met alleen akkoorden (niet de melodie meespelen!).
<< Startpagina / Index van de cursus / Volgende pagina >