Door op deze manier het verband na te gaan tussen de zwarte toetsen en de modulaties, bouwen we een kennis op die nuttig is. Er is namelijk meer.
Toonaard Dm kan ook worden ingeluid met toon bes, omdat bes tot de ladder van Dm hoort. Hij heeft voor dit doel zelfs een apart effect, omdat het een toon is van de subdominant van toonaard Dm. De bevestiging van die toonaard is pas een feit als A7 is gespeeld. Toon bes is een omweg: akkoord Gm vooraf aan A7.
Ook toonaard D kan worden ingeluid met toon c#, maar het afwisselen van een majeur- en een mineur toonaard vind ik (en vinden vele anderen) wat onderhoudender, alhoewel ik meteen daaraan moet toevoegen dat het afhankelijk is van de mate van de stemming van melancholie waar ik in ben.
Toonaard Em kan ook worden ingeluid met toon f#, omdat f# behoort tot de ladder van Em, maar is toch minder sterk daarvoor omdat f# in eerste instantie leidt naar toonaard G.
In het algemeen zie ik dat vooral die tijdelijke toonaarden veel verschijnen die met weinig zwarte toetsen kunnen worden ingeluid. Als we een andere begintoonaard hebben dan C, spreken we niet meer van zwarte en witte toetsen, maar van tonen die behoren tot de toonladder of niet.
We zien deze toonaarden veel voorkomen in bekende songs. We kunnen
op het schema van een dergelijke song improviseren, maar we kunnen
ook zelf bepalen wanneer we wisselen van akkoord en toonaard. Dat is
met de hierboven besproken tijdelijke toonaarden niet zo moeilijk als
het lijkt. Tijdens de eerste lessen van deze cursus hebben we tijdens het
improviseren van een melodie op de toonaard C het wisselen tussen de
akkoorden C, G7 en F al gedaan op ons gevoel en zonder ons strikt te
houden aan een voorgeschreven schema. Diezelfde aanpak kunnen we
ook doen maar dan met uitbreiding tot de toonaarden F, C, G, Dm, Am
en Em. Als we de akkoorden aldus te noteren zien we enig verband:
Bb F C7 ..............(vanuit toonaard C geleid via toon bb)
F C G7
C G D7 .........(vanuit toonaard C geleid via toon f#)
Gm Dm A7 ......(vanuit toonaard C geleid via toon bb of c#)
Dm Am E7 ...(vanuit toonaard C geleid via toon g#)
Am Em B7 (vanuit toonaard C geleid via toon d# of f#)
Klik om te horen wat ik bedoel (ik heb geen schema voor me staan).